هنجارگریزی در شعر شاملو

Authors

  • تاج الدین خندان
  • عبدالحسین فرزاد
Abstract:

هر زبانی به اقتضای شرایط از هنجارهای متغیّری پیروی می‌کند. هنجار، قانون و روشی است که از سوی اکثریت افراد جامعه پذیرفته می‌شود و هنجارگریزی اِعراض و عدول از روش و ایین معمول است. هنجارگریزی در زبان، انحراف از قوانین حاکم بر زبان معیار است و شعر یکی از مهم­ترین میدان‌های انحراف از قواعد و معیار زبان به شمار می‌رود. شعر شاملو در امتداد تاریخ شعر فارسی، ادامۀ جریان پیوستۀ شعر با رویکردِ موسوم به شعر نو است که الزاماً از هنجارهای کهن و قوالب کلاسیک شعر فارسی پیروی نمی‌کند و به لحاظ رویکرد اجتماعی و انتقادی، دارای هنجارگریزی‌های متفاوت و در ابعاد بسیار است. شیوه‌های هنجارگریزی شاملو در شعر مبتنی بر هنجارگریزیِ معنایی است که بر پایۀ عناصر تجریدپنداری و تجسّم‌پنداری شکل می‌گیرد. این مقاله انواع هنجارگریزیِ معنایی در شعر شاملو را با تکیه بر مجموعۀ اشعارش بررسی می‌نماید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

هنجارگریزی در شعر صلاح عبدالصبور

     هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد فرمالیستهای روس است که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و در نهایت سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌گردد. شاعرانی که چیره دست‌ترند افزون بر اینکه می‌کوشند به مفاهیم و معانی تازه روی آورند، توجهی ویژه نیز به ساختار و زبان شعری خود دارند تا بتوانن...

full text

کهن‏گرایی در شعر شاملو

زبان از مهم‏ترین عناصر شعر است.در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن ساختارگرایی، بررسی زبان بسیار اهمّیّت دارد. پایه‏ی فکری این مکاتب بیشتر درباره‏ی برجستگی متون ادبی و غرابت و دوری آن از زبان عادی است. یکی از راه‏های برجسته‏سازی متون ادبی، هنجارگریزی است و یکی از راه‏های هنجارگریزی در اثر ادبی برای ایجاد زیبایی، کهن‏گرایی است. اگر شاعر یا نویسنده‏ای در زبان خود رویکردی قدیمی داشته باشد و به شیوه‏ی که...

full text

زن در شعر شاملو

در دوره‏اى که به عصر تجدّد شهرت یافته، احترام به حقوق زنان، به‏تدریج وجهه قانونى به خود گرفت و نگاه دگرگونه جامعه را به این مسأله، در پى داشت. گذشته از نهادهاى مختلفى که اِحقاق حقوق زنان را وجهه همّت خود قرار دادند، نهاد ادبیّات نیز بیش‏تر از هر نهادى، در شکل‏گیرى این اندیشه، نقش ایفا کرد. از جمله شاعرانى که این مسأله در آثارشان قابل بحث است، "احمد شاملو" (الف. بامداد) است. تحقیق حاضر مسأله زن را د...

full text

هنجارگریزی در شعر صلاح عبدالصبور

     هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد فرمالیستهای روس است که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و در نهایت سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌گردد. شاعرانی که چیره دست‌ترند افزون بر اینکه می‌کوشند به مفاهیم و معانی تازه روی آورند، توجهی ویژه نیز به ساختار و زبان شعری خود دارند تا بتوانن...

full text

هنجارگریزی در شعر منوچهر آتشی

منوچهر آتشی در زمره شاعران معاصری است که با استفاده از انواع روش‌های هنجارگریزی، زبان شعری‌اش را برجسته کرده است. تأمّل و تعمّق در تحلیل اشعار منوچهر آتشی نشانگر این واقعیت است که وی به صورت گسترده از ابعاد گوناگون در برجسته کردن زبان شعری‌اش- که گاه به صورت عمدی بوده است- از انواع هنجارگریزی بهره برده است. در این مقاله نمونه‌هایی از هنجارگریزی در شعر آتشی در ابعاد گوناگون آورده شده است. هدف نهای...

full text

پژوهشی در ساختار هنجارگریزی شعر احمد عزیزی

 شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می­کند. گاهی نیز از طریق ساخت واژگان جدید، برجستگی خاصی به ابیاتش می­دهد. با بهره­گیری از این خصیصه زبان، شعر او از یک سو ریشه در تاریخ و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 21

pages  151- 186

publication date 2014-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023